Het digitaliseren van de middeleeuwse handschriften uit de KB-collectie is inmiddels vijf maanden aan de gang. Wat is er tot nu toe gedaan binnen dit Metamorfoze-project en welke bijzonderheden komt het projectteam tegen? Lees meer over grootformaat handschriften, groen op snee en bijzondere banden.
Groot, groter, grootst
Het projectteam is begonnen met het fotograferen van de grotere handschriften. Met grootte wordt hier niet het aantal folia bedoeld, maar de hoogte van de rug. In de normale opstelling kunnen handschriften met een rug van maximaal 35 cm hoog worden gefotografeerd. Voor grotere handschriften veranderen de fotografen een aantal instellingen. De resolutie wordt aangepast en camera komt verder van het handschrift af te staan.
Met deze aangepaste instelling is 45 cm het grootste formaat dat ze kunnen fotograferen. Het team is op dit moment aan het onderzoeken wat de mogelijkheden zijn om de 23 nog grotere handschriften ook te kunnen digitaliseren. Een van de opties is werken met een grotere versie van de huidige travelers conservation copystand (installatie voor digitalisering op locatie).
Een vleugje groen
Groen was ooit een populaire kleur om boekbanden en -snedes mee te versieren. Deze kleur werd vaak gemaakt met een giftig ingrediënt: arsenicum. Vooral in de negentiende eeuw werd arsenicum regelmatig gebruikt, maar ook in sommige middeleeuwse handschriften duikt het op. Verdachte boeken worden getest op de aanwezigheid van arsenicum. Als een boek arsenicum bevat, krijgt het een speciale behandeling en een beschermende verpakking.
Om veilig te kunnen werken met deze bijzondere stukken, is een speciaal protocol opgesteld. Zodra er een arsenicumhoudend handschrift onder de camera komt te liggen, gaan de nitrile handschoenen aan. Het handschrift ligt dan op een papieren ondergrond die na afloop samen met de handschoenen wordt weggegooid. Ook wordt het werkoppervlak extra goed schoongemaakt.
Bijzondere banden
Tijdens het digitaliseren let het team op de materialiteit van de handschriften. Ze besteden aandacht aan het zichtbaar maken van die materialiteit in de digitale reproducties. Bij deze greep (zie afbeeldingen) uit bijzondere banden in de collectie van de KB is dat goed te zien. Niet alle banden zijn met leer bekleed, ook bekleding met papier, perkament, fluweel en satijn komt voor. Een enkele band is erg uitvoerig versierd, zoals het met ivoor ingelegde voorplat van Den Haag, KB, KW 76 F 3 (afbeelding 3).
In cijfers
Het team is inmiddels vijf maanden aan het digitaliseren. Wat hebben ze tot nu toe bereikt?
- 192 middeleeuwse handschriften gedigitaliseerd
- 60.602 foto’s verwerkt
- 16% van de collectie vastgelegd
