Nationaal programma voor het behoud van het papieren erfgoed

Zes nieuwe conserveringsprojecten voor archieven gestart

[ 17 02 2017 ]
Archief Spaanse vakbeweging

Metamorfoze heeft zes nieuwe projecten goedgekeurd voor conservering en digitalisering van archieven. Het gaat om projectaanvragen uit 2016 waarvoor het projectplan nu is goedgekeurd. De erfgoedinstellingen kunnen starten met het traject van conserveren en digitaliseren. Hieronder volgt per project een korte toelichting. Voor deze zes projecten geldt dat het gedigitaliseerde archief aan het eind van het traject online beschikbaar komt via de website van de erfgoedinstelling. In 2016 heeft Metamorfoze in totaal dertien projectaanvragen ontvangen, zeven projectplannen zijn nog in de fase van voorbereiding.

Het Nederlands Rode Kruis (NRK): Archief Kamp Amersfoort

Het project van het NRK is een gecombineerde aanvraag voor het archief van Collectie Kamp Amersfoort en Collectie L.H.M.A. van Overeem, samen met archieven van het NIOD en Archief Eemland.

  • Collectie Kamp Amersfoort (NRK) documenteert de kampadministratie zoals aankomst, verblijf, eventuele opname in de ziekenbarak, vrijlating dan wel vertrek uit het kamp. Verder geeft de collectie een inzicht in de administratie omtrent het ‘in bedrijf’ houden van het kamp. 
  • Collectie Overeem (NRK) zet de administratie voort, zowel voor wat betreft de ‘ingezetenen’ administratie als hun noden. Daarnaast vertelt de collectie over de goederen en organisatie van de hulp verleend door de Dienst Speciale Hulpverlening (DSH) aan de gevangenen in het kamp tijdens de oorlog. De collectie bevat ook foto’s en fotoalbums over de bevrijding en de tijd er vlak na.
  • De Collectie documentatie (NIOD) zijn de verhoren van de kampbewaking en rapporten over de bewakingseenheid van het kamp. Het belicht het functioneren van het kamp vanuit het perspectief van de Duitsers.
  • De Collectie Nefkens (AE) belicht de periode waarin het kamp Amersfoort werd gebruikt als verzamel- en doorvoerplaats van de Nederlanders die in juni 1943 weer in krijgsgevangenschap werden geroepen. 

Aan het eind van het traject komen de gedigitaliseerde archieven integraal op internet via Archieven.nl. De archieven dienen tevens als primaire bron voor onder andere de digitale databases van de Oorlogsgravenstichting (het Slachtofferregister), het Digitaal Joods Monument/Joods Historisch Museum en de databases van Herinneringscentra Westerbork en Amersfoort. 

Internationaal Instituut voor Sociale Geschiedenis (IISG): Archief Spaanse vakbeweging

De Confederación Nacional del Trabajo (CNT, opgericht 1910) is een anarcho-syndicalistische vakbeweging in Spanje, die in de jaren ’30 uitgroeide tot een massabeweging met bijna 2 miljoen leden. Het archief is in 1947 in Nederland terecht gekomen en tot op heden daar bewaard. De inhoud bestaat o.a. uit dossiers van het Nationaal Comité, van de Militaire Sectie, van plaatselijke federaties, comités in fabrieken  en correspondentie met andere Spaanse en buitenlandse organisaties. De Federación Anarquista Ibérica (FAI, opgericht 1927) was de politieke tak van de CNT.  

Het CNT/FAI archief is internationaal van grote betekenis. Het vormt een zeer rijke en gedetailleerde bron van informatie over deze beweging, de landelijke en lokale organisatie, de activiteiten van de federaties en comités in de landbouw en industrie, de propaganda en publiciteit, over de politieke strijd en contacten met andere organisaties in Spanje en over de internationale steun en contacten.

Katholiek Documentatie Centrum (KDC): Archief Lutkie

Lutkie (1887-1968) was een rooms-katholiek priester en publicist. Hij had een leidende rol in de jaren twintig en dertig van de vorige eeuw in verschillende fascistische bewegingen als Zwart Front, Nationaal Front en de Algemeene Nederlandse Fascisten Bond. Zijn archief bevat onder andere correspondentie met Anton Mussert, Arnold Meijer en Carel Gerretson. 

Als hoofdredacteur van het tijdschrift Aristo correspondeerde hij met een groot aantal bekende schrijvers en kunstenaars in Nederland als Anton van Duinkerken, Antoon Coolen, Herman de Man en Jan Toorop. 

Museum Meermanno: Familiearchief Van Westreenen-Meermanno-Van Damme

De familiearchieven Van Westreenen, Meerman en Van Damme in Museum Meermanno bestrijken de periode 1567-1848, met de nadruk op de periode 1750-1848. Het gaat om het volledige en zeer omvangrijke en gevarieerde persoonlijk archief van de stichter van het museum, de verzamelaar van boeken en oudheden, baron Willem van Westreenen (1783-1848) en de nagelaten papieren van de familie van zijn achterneef, de jurist Johan Meerman (1753-1815) en diens vader, de jurist en pensionaris van Rotterdam Gerard Meerman (1722-1771). Daarnaast bevat het familiearchief een deel van de nagelaten papieren van de Leidse boekverkoper en penningkundige Pieter van Damme (1727-1806). 

NIOD Instituut voor Oorlogs-, Holocaust- en Genocidestudies: Generalkommissar für das Sicherheitswesen H.A. Rauter

Hanns Albin Rauter, Generalkommissar für das Sicherheitswesen, was hoofd van de politie-organen van het Rijkscommissariaat. Hij was ook leider van de SS-organisatie in Nederland. Rauter was één van de vier Generalkommissare die onder Rijkscommissaris Seyss-Inquart het Duitse bestuur in bezet Nederland uitoefenden.

Het archief bevat veel correspondentie, stukken met betrekking tot persoonsdossiers, persoonskaarten en personeelsleden. Er zijn teksten van propagandistische lezingen, vonnissen (stukken over verdachte personen) en stukken over de industrie, handel, voedselvoorzieningen en sociale zaken. Tevens zijn er stukken die betrekking hebben op de Jodenvervolging, met informatie over de evacuatie, deportatie, vrijstelling, uitwisseling, emigratie, aanmeldingsplicht en afstammingsonderzoeken van joden. Ook bevat het archief persoonsgegevens van gijzelaars en verschillende opsporingsregisters met persoonsnamen. Er zijn documenten over de Nederlandse Landwacht, boerenorganisaties, verschillende aanslagen, arrestaties en reisvergunningen.

Universiteitsbibliotheek Amsterdam: Archieven van de uitgeverijen Luchtmans en Brill 1697-1935

In 1683 vestigde Jordaan Luchtmans zich als boekhandelaar op het Rapenburg te Leiden. In 1730 werd de firma, inmiddels geleid door Samuel Luchtmans, gekozen tot academiedrukker en stadsdrukker van Leiden. Johannes Tiberius Bodel Nijenhuis leidde het bedrijf in de eerste helft van de 19e eeuw, maar hij had meer belangstelling voor de wetenschap dan voor het boekenvak. In 1848 sloot het bedrijf en startte de uitgeverij van Evert Jan Brill, die sinds 1829 werkzaam was bij Luchtmans. De registers van uitgaande brieven van Brill maken ook deel uit van dit project. Dit project is al voor een groot deel afgerond en online te bekijken.

Ga naar het online archief van firma Luchtmans.