De komende jaren wordt een bijzondere collectie mijnwerkerstijdschriften gedigitaliseerd binnen het tijdschriftentraject van Metamorfoze. De tijdschriften komen beschikbaar op Delpher. Tracé – Limburgs samenlevingsarchief beheert de mijnwerkerstijdschriften en heeft een deel zelfs al eerder gedigitaliseerd.
In zekere zin was Tracé hiermee te vroeg: de gedigitaliseerde tijdschriften van destijds voldoen niet meer aan de zoekstrategieën van de huidige onderzoeker. De bestanden zijn niet fulltext doorzoekbaar, iets dat nu heel vanzelfsprekend is bij digitalisering. Aanvankelijk was het plan van de KB om alleen de nog niet gedigitaliseerde titels te scannen. Maar gelukkig kan de hele collectie meegenomen worden, zodat straks het geheel via Delpher op tekst doorzoekbaar is.
Belang van mijnwerkerstijdschriften
In de mijnwerkerstijdschriften lees je over een belangrijk deel van de economische en sociale geschiedenis van Nederland. De Nederlandse economie floreerde na de Tweede Wereldoorlog onder meer door de winning van steenkool in Zuid-Limburg. Nederland kon voor een groot deel voorzien in haar eigen energievoorziening en er kon steenkool geëxporteerd worden.
De tijdschriften tonen uiteenlopende aspecten van de verschillende locaties (mijnzetels) in Zuid-Limburg waar steenkool gewonnen werd. Iedere mijnzetel had haar eigen arbeidsvoorwaarden voor het personeel. Ook ontstonden er verschillende vakbonden met eigen vakbondsbladen. Rondom de mijnindustrie bestond verder een netwerk van toeleveranciers, infrastructurele voorzieningen, verkoopmaatschappijen, vakopleidingen en sociale zorg. Al deze voorzieningen hadden hun eigen informatiebulletin of vakblad.
De mijnindustrie heeft een enorme invloed gehad op de Zuid-Limburgse samenleving. Dit is terug te zien in tal van vakbladen die in de bibliotheek van Tracé kortweg ‘mijnwerkerstijdschriften’ genoemd worden.
Van personeelsmutaties tot verwarmingsinstallaties
Een concreet voorbeeld van de diversiteit binnen de mijnwerkersbladen zijn de tijdschriften Antraciet en Moderne kolenverwarming.
Antraciet was het bedrijfstijdschrift van de mijn Willem Sophia. In het blad lees je onder andere over gezondheid en beroepsziekten, veiligheid en personeelsmutaties. Jubilarissen worden in het zonnetje gezet, prestaties van sportclubs worden besproken en in ieder nummer worden bepaalde werkzaamheden in de mijn toegelicht. Extra interessant voor de lezer nu is het grote aantal foto’s.
Moderne kolenverwarming wijdt zich aan een heel ander aspect: ‘het modern en efficiënt stoken van kolen en cokes’. Het tijdschrift gaat over verwarmingsinstallaties van kerken, flatgebouwen en particuliere woningen die zich verspreid in Nederland bevinden. Zowel de architectuur van de gebouwen als de technische installatie komt aan bod, ook weer met veel foto’s.
Met dank aan Thea Brockbernd, Tracé – Limburgs Samenlevingsarchief
Afbeelding: voorpagina De werker. Orgaan van den Alg. Nederl. Mijnwerkersbond en Limburgsche Bestuurdersbonden, jrg. 1 (1925)
