Wat hebben salonmuziek, Flipje, Prijscouranten, Schepenbanken, Utrecht en Wilhelminapolder met elkaar gemeen? Het zijn allemaal Metamorfozeprojecten die in 2020 zijn gestart. Acht verschillende erfgoedinstellingen in Nederland zijn in 2020 begonnen met het conserveren en digitaliseren van deze archieven.
Salonmuziek 1880-1960
De Stichting Omroepmuziek digitaliseert bladmuziek van hun Collectie Salonmuziek 1880-1960. Deze muziek werd gebruikt door de publieke omroepen in het begin van het radiotijdperk en werd live gespeeld. De muziek werd tussen 1880 en 1930 gecomponeerd en gearrangeerd voor de omroepensembles.
Het genre werd enigszins vergeten toen er geen live muziek meer voor de radio werd gebruikt.
De bekendste componist van salonmuziek is Strauss. Andere voorbeelden zijn: Toselli, Elgar, Ivanovici en Ketèlbey. Radiomusici/-ensembles die salonmuziek speelden waren onder andere Paul Godwin, het Stradiva Sextet, Georg/George Frank, Cor Steyn en Vindobona Schrammeln.
Tegenwoordig is er weer meer belangstelling voor de collectie salonmuziek, vooral bij amateur salonensembles.
- Bekijk het filmpje van Salonorkest MasQué
- Luister naar het Salonorkest Paul Godwin
Prijscouranten 1580-1950
Collectie Prijscouranten (1580-1950) is een project van het Internationaal Instituut voor Sociale Geschiedenis (IISG). In prijscouranten staan gedetailleerde prijzen van goederen en grondstoffen. Ze werden gebruikt in de dagelijkse handel. Met de gegevens uit de prijscouranten zijn belangrijke economische lange termijn ontwikkelingen te reconstrueren, zoals economische groei, integratie van de wereldeconomie en de ontwikkeling van de levensstandaard.
Veruit de meeste prijscouranten hebben betrekking op Nederland en op Amsterdam als handelscentrum. Maar er zijn ook prijscouranten van Rotterdam, Middelburg en Groningen en zelfs van de belangrijkste internationale handelscentra. Het grootste deel heeft betrekking op de periode 1840-1940.
In de prijscouranten staan prijzen van consumptiegoederen, grondstoffen en waardepapieren, zoals:
- koffie, thee, suiker, cacao, specerijen, granen, zaden, honing
- katoen, hout, rubber, verfwaren
- Prijzen van aandelen en obligaties en wisselkoersen
Flipje van Tiel
Het Regionaal Archief Rivierenland (RAR) startte al in 2019 met het project voor het archief van de Koninklijke Maatschappij De Betuwe 1888 – 1987 (Mij. De Betuwe).
Mij. De Betuwe is de eerste jamproducent van Nederland en was tot ver in de 20e eeuw marktleider. Het archief geeft een mooi beeld van de vroege sociaal- en macro-economische geschiedenis van Nederland en de omslag naar moderne bedrijfsvoering in de voedings- en conservenindustrie. Het bevat ook interessante archivalia uit de oorlogsjaren 1940-1945, laboratoriumanalyses vanaf 1935 voor de receptuur van producten en een unieke verzameling drukwerk en stukken met een icoon van de Nederlandse reclame: Flipje.
Schepenbank Tilburg en Goirle deel II (1408-1811)
Het Regionaal Archief Tilburg (RATb) is gestart met het restaureren, schoonmaken, verpakken en digitaliseren van het 2e gedeelte van het archief van de Schepenbank Tilburg en Goirle, voor de periode 1408 – 1811. Het is een vervolg van het project dat RATb al in 2018 is gestart.
De schepenbank hield zich bezig met:
- Rechtspraak, criminele (extraordinaris) en civiele zaken (ordinaris)
- Voluntaire zaken (vrijwillige rechtspraak)
Bijzonder is dat 99% van de bevolking van Tilburg en Goirle op de een of andere manier voorkomt in het schepenbankarchief. Je vindt er registraties van verschillende soorten akten: testamenten, erfdelingen, transacties m.b.t. roerende en onroerende goederen, bezwaringen, verpachtingen van tienden, schuldbekentenissen, huwelijksaangelegenheden, voogdij- en boedelzaken, autorisaties, borgtochten, naderschap, taxaties, fiscale zaken, (oculaire) inspecties, ondervragingen en verklaringen.
Archief Wilhelminapolder (1809-1960)
Archief Wilhelminapolder (1809-1960) is een project van het Zeeuws Archief.
De Maatschap De Wilhelminapolder stimuleerde de tuinbouw in Zeeland en exploiteerde het gezamenlijke grondbezit in de Wilhelmina- en Oost-Bevelandpolder in Zuid-Beveland. Met bijna 2000 hectare was de Maatschap het grootste landbouwbedrijf in Nederland en groeide later uit tot een landelijk proefstation voor de fruitteelt.
Door de grootte van het bedrijf en de volledigheid van het archief geeft het een betrouwbaar en uniek beeld van de agrarische geschiedenis van Nederland en West-Europa, alsook van de industrialisatie in de landbouw en het maatschappelijk-sociaal leven van de landarbeidersklasse.
- Lees meer over het Archief Wilhelminapolder
Archief stad Utrecht deel II (1577-1795)
Het Utrechts Archief is gestart met deel II van het Archief stad Utrecht. Het betreft een selectie uit het vroegmoderne gedeelte van het archief (1577-1795). In juni 2020 is deel I afgerond en Archief stad Utrecht (1340-1577) online beschikbaar gekomen.
Het archief bevat belangrijke informatie over:
- de opstand (beleg van de Vredenburg, overgang naar de Opstand)
- de gevolgen van de Reformatie (einde van het bisdom, herbestemming van tal van kerken en kloosters in de stad)
- de oprichting van de Universiteit in 1636
- de plannen voor de uitbreiding van de stad in de zeventiende eeuw
- het bestuur tijdens de Franse bezetting in het Rampjaar 1672
- de Vrede van Utrecht (1713)
- de rol die Utrecht speelde als bolwerk van de patriotten in 1780
Hulp aan onderduikers en Landelijke Knokploegen
Het archief van de Stichting Landelijke Organisatie voor Hulp aan Onderduikers en Landelijke Knokploegen (1945-1951) bevat enkele duizenden documenten over de ontwikkeling van verzetsorganisaties. Een project van het NIOD Instituut voor Oorlogs,- Holocaust- en Genocidestudies.
Alleen al door de omvang en gedetailleerdheid bevat het archief een schat aan informatie over personen, schuilnamen alsmede activiteiten en organisatie van de grootste verzetsorganisatie uit de bezettingsperiode. Het geeft inzicht in de ontwikkeling van het verzetsnetwerk, en in de activiteiten van de verzetsstrijders, zoals koeriersdiensten, overvallen op distributiekantoren, het vervalsen van documenten, het bieden van onderduikhulp en zelfs het uitvoeren van liquidaties.
Het archief bevat ook de dossiers van Duitse overheidsinstanties van duizenden strafzaken die gevoerd zijn tegen Nederlanders. Dat waren zowel verzetsstrijders als overtreders van bijvoorbeeld distributiewetgeving. De dossiers geven inzicht in de gehele procesgang en bevatten bezoekbriefjes uit Nederlandse gevangenissen, overdrachtsdocumenten en medische gegevens. Maar ook vonnissen met details over de redenen waarom de Nederlanders gearresteerd zijn.
Modernisme
Het RKD - Nederlands Instituut voor Kunstgeschiedenis heeft voor het Metamorfozeproject een selectie gemaakt van archieven van toonaangevende Nederlandse kunstenaars, waaronder Chris Beekman, Paul Citroen, Nelly van Doesburg, Leo Gestel, Bart van der Leck, Kees Maks, Jan Sluijters, Charley Toorop, Edgar Fernhout en Erich Wichman.
De archieven geven een goed beeld van de opkomst van de moderne kunst in Nederland tussen 1910 en 1960 en de internationale invloed uit Frankrijk en Duitsland. Ook van verzamelaars, critici en handelaren van moderne kunst zijn archieven geselecteerd, onder andere van H.P. Bremmer, Sal Slijper, Albert Plasschaert en Lodewijk Schelfhout. Naast correspondentie bevatten de archieven manuscripten voor publicaties, agenda’s, dagboeken, schetsboekjes, recensies, tentoonstellingsbrochures en lesmateriaal.
Online beschikbaar
De eindresultaten van de projecten komen via de websites van de archiefinstellingen online beschikbaar.
