Sinds 2013 werkten negen erfgoedinstellingen uit Nederland, Engeland, Guyana en Suriname samen om 1,9 miljoen archiefstukken rond het onderwerp slavernij en slavenhandel te digitaliseren. Na acht jaar conserverings- en digitaliseringwerk heeft iedereen nu online toegang tot de archiefstukken via de themapagina slavernijverleden van het Nationaal Archief. Deze themapagina is het eindresultaat van een omvangrijk project van Metamorfoze in samenwerking met het Nationaal Archief.
Archieven werelderfgoed
De collectie bestaat onder meer uit de archieven van de West-Indische Compagnie, het slavenhandelaarsbedrijf Middelburgse Commercie Compagnie, de Sociëteit van Berbice, de Sociëteit van Suriname, en het archief van het bestuur van de Nederlandse Bezittingen op de Kust van Guinea. Zelfs het archief dat in Guyana was achtergebleven is naar Nederland gebracht om te worden geconserveerd en gedigitaliseerd.
De archieven van de West-Indische Compagnie en de Middelburgse Commercie Compagnie zijn door Unesco benoemd tot werelderfgoed, en bevinden zich vandaag de dag in respectievelijk het Nationaal Archief en het Zeeuws Archief. In het kielzog van die benoeming zijn de bovengenoemde archieven eveneens opgenomen in het register Memory of the World.
Scheepsjournalen, brieven en rekeningen
Het gedigitaliseerde archiefmateriaal omvat veel bijzondere bronnen, waaronder scheepsjournalen, ladingoverzichten, rekeningen, plantagelijsten en brieven afkomstig uit alle lagen van de samenleving, en eerder verloren gewaande archieven. Zo kwam tijdens dit programma een deel van het archief van Fort Elmina aan de Nederlandse Goudkust boven water. Dit archief maakt deel uit van de beroemde Prize Papers, die door de Engelsen werden gekaapt en in Londen terechtkwamen. Het archiefmateriaal is vaak nog nauwelijks gebruikt en geeft een goed beeld van de slavenhandel en het dagelijks leven in de verschillende koloniën.
Metamorfozeprojecten Slavernij en slavenhandel 2013-2021
Nationaal Archief Den Haag
- Archief Nederlandse bezittingen op de kust van Guinea (1658-1872)
- Collectie Verspreide West-Indische Stukken (1614-1875)
- Archief Sociëteit van Berbice (1720-1795)
- Archief Tweede West-Indische Compagnie (1674-1791)
- Archief Sociëteit van Suriname (1682-1795)
- Oude archieven St Eustatius, St Maarten, Saba (1709-1828)
Zeeuws Archief, Middelburg
- Archief Middelburgse Commercie Compagnie (1720-1889)
Zeeuwse Bibliotheek, Middelburg
- Collectie Nagtglas (1850-1871)
Nationaal Militair Museum, Soest
- Collectie Nagtglas (1850-1897)
Stadsarchief Rotterdam
- Archief Coopstad & Rochussen (1719-1925)
- Journaal Jan Marius de Salve (1763-1764)
Koninklijke Verzamelingen, Den Haag
- Archief Johan Maurits van Nassau (1636-1679)
The National Archives, Londen
- HighCourt of Admiralty: Fortenadministratie Kust van Guinea (1793-1803)
- Colonial Office: Archieven Essequebo, Demerary en Berbice (1681-1795)
- Colonial Office: Slavenregisters, St Eustatius, Essequebo, Demerary, Berbice, Suriname (1781-1811)
National Archives of Guyana, Georgetown
- ‘Dutch Series’ (1735-1819)
Nationaal Archief Suriname, Paramaribo
- Archief RK Bisdom Paramaribo (1787-1900)
Lees meer over de projecten
- Slavernij in acht projecten (goedkeuring Metamorfozeprojecten 2013)
- Slavernij- en plantagegeschiedenis in Engels archief (thema slavernij en slavenhandel)
- Hoe het slavenarchief uit Elmina in Londen kwam (over de schepen en de route van Afrika naar Londen)
- Bijzondere vondst: kralen en gouden ringen (de bijzondere inhoud van de archieven in Londen)
- Papieren erfgoed. Nederlandse slavernij en slavenhandel behouden (pdf van artikel in Archievenblad 2014 nr. 7)
- Teruggevonden archief slavenforten (Engelstalig artikel over Nederlandse slavenforten in West-Afrika)
